تفاوت بین شیر برقی و شیر موتوری چیست؟ سوالی که در این مقاله آن را بررسی خواهیم کرد. در فعالیت‌های صنعتی مختلف، همواره از ماده‌ای استفاده می‌شود که از آن به عنوان یک خروجی نهایی یاد می‌شود. ماده می‌تواند ماهیت فیزیکی یا غیر فیزیکی داشته باشد. ماهیت فیزیکی و غیر فیزیکی ماده تولید و ارائه شده توسط صنعت خاص، نیاز به تجهیزات مختلفی دارد تا بتواند به مقدار بهینه و درست، در دسترس صنعت قرار بگیرد. در این مطلب یکی از مهم‌ترین تجهیزات صنعتی بحث می‌شود.
کارکرد شیر در صنعت
شیر، یک تجهیز صنعتی است که عموماً در مراکز صنعتی مختلف به عنوان یک دریچه خروجی در نظر گرفته می‌شود. از دریچه خروجی مذکور، خارج‌سازی مواد اولیه، مواد فرآوری شده و یا مواد نهایی صورت می‌گیرد. شیرهای تولیدی برای استفاده در فعالیت‌های صنعتی، از یک منبع انرژی برخوردار می‌باشند که عمل باز و بسته کردن دریچه خروجی محصول را منجر می‌شوند. با این حال تفاوت در عملکرد و نوع کارایی منبع تعبیه شده برای شیر، ساختار شیر صنعتی را مشخص می‌کند.
عموماً مواد مایع، گاز برای استفاده در مراکز صنعتی و تولیدی، نیاز دارند تا در زمینه مقدار، حجم، مورد سنجش قرار بگیرند. شیرهای صنعتی می‌تواند علاوه بر توانایی برای سنجش مقدار معین شده مواد خروجی، می‌توانند سرعت خروج آن را نیز تعیین نمایند. با این حال کارایی فوق‌العاده شیرهای صنعتی، کیفیت تولید و فعالیت‌های صنعتی مختلف را بالا می‌برد.
انواع شیرهای صنعتی
با توجه به کارایی شیرهای صنعتی، انواع مختلفی از این محصول در بازار داخلی رواج دارند. انواع شیرهای صنعتی، کاربرد متفاوتی داشته و براساس نوع مواد یا رسانه مورد استفاده و همچنین نوع فعالیت صنعتی، بهره‌گیری می‌شوند. بهترین و پرمصرف‌ترین شیرهای صنعتی در دو نوع شیر موتوری و شیر برقی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر دو نوع شیر، در تنظیم مقدار و سرعت خروجی مواد، پیشرو می‌باشند.
اما تفاوت‌هایی از قبیل، سرعت عملکرد، نوع منبع انرژی، نوع مواد مصرفی و… توانسته‌اند هر دو مدل محصول را در داخل صنعت، کاربردی سازند. البته لازم به ذکر است که تفاوت‌های ساختاری هر یک از انواع شیرهای صنعتی، تفاوت در اندازه و شکل ظاهری محصول را نیز به وجود آورده‌اند. لذا ابعاد و اندازه نیز مورد مهمی برای تعیین تفاوت‌های آن‌ها می‌باشد.
ویژگی های شیر برقی
شیر برقی، برای کارکرد اصولی خود نیاز به تولید یک میدان مغناطیسی دارد. برای این کار از یک سیم پیچ بهره می‌گیرد. جریان الکتریکی دریافتی را با گذر از سیم پیچ الکترومغناطیسی، به یک جریان مغناطیسی تبدیل می‌کند. این امر می‌تواند دریچه خروجی جریان موردنظر را باز و یا بسته نماید. پیستونی که به عنوان دریچه شیر برقی اعمال شده است، انرژی لازم برای باز و بسته شدن را از سیم پیچ دریافت می‌کند. به همین دلیل کارکرد شیر برقی، به عنوان یک سیگنال دیجیتالی شناخته می‌شود.
قطع و وصل کردن جریان مغناطیسی در این محصول، با سرعت بسیار بالایی انجام می‌شود. بنابراین قطع و وصل جریان مواد فیزیکی و غیر فیزیکی خروجی، با کمترین سرعت انجام می‌گیرد؛ اما این مورد می‌تواند ریسک‌هایی را نیز دربر داشته باشد. با قطع جریان مواد خروجی، مقدار دقیق و مورد انتظار برای مواد، از پیستون خارج نمی‌شود.
با توجه به اطلاعات بیان شده، رسانه‌هایی که از فشار بسیار بالایی برخوردار هستند، نمی‌توانند از این نوع شیر برقی استفاده نمایند؛ چرا که سرعت قطع و وصل جریان خروجی بسیار بالا می‌باشد. از این رو با بهره‌گیری از رسانه پرفشار، نیروی وارده به شیر برقی افزایش داشته و می‌تواند افت کیفیت محصول را در کوتاه‌ترین زمان به وجود بیاورد. در مواردی سبب از دست رفتن سیم پیچ و همچنین پیستون محصول می‌شود.
ویژگی شیر موتوری
این مدل از شیر صنعتی، با استفاده از یک موتور الکتریکی، می‌تواند جریان یافتن مواد یا رسانه خروجی را تنظیم نماید. جریان الکتریکی که شیر موردنظر دریافت می‌کند، به واسطه موتور الکتریکی دریافت می‌شود. از این رو جریان تنظیم شده الکتریکی توسط موتور شیر، به سوپاپ انتقال می‌یابد. سوپاپ با دریافت جریان، باز و بسته کردن جریان خروجی را ترتیب می‌دهد. سرعت باز و بسته شدن دریچه خروجی در مدل شیر موتوری، بسیار آهسته انجام می‌گیرد.
این امر برخلاف تصور عموم، مزیت‌های فوق‌العاده‌ای را در فعالیت‌های صنعتی به وجود می‌آورد. با کارکرد آهسته سوپاپ، می‌توان مقدار مواد یا رسانه خروجی را کنترل کرد و نسبت به مقدار مورد انتظار، آن را از شیر موتوری دریافت نمود. بنابراین کارکرد مذکور شیر موتوری، آن را به عنوان سیگنال آنالوگ سیستم پی ال سی معرفی می‌کند. رسانه‌های پرفشار، از شیر موتوری به عنوان بهترین شیر صنعتی استفاده می‌کنند. جریان پرفشار خروجی رسانه موردنظر توسط حرکت آهسته باز و بست سوپاپ، کنترل می‌شود. بنابراین خط لوله را دچار بار اضافی نمی‌سازد.
تفاوت عملکردی و ساختاری شیر برقی و موتوری
قبل از استفاده از شیرهای صنعتی بهتر است از عملکرد و ساختار اصلی شیر برقی و موتوری به صورت واضح و روشن اطلاع حاصل نمود.
موارد مهم در ساختار شیر برقی:
- مصرف برق پایین
- برخورداری از ساختار دوطرفه، سه طرفه و چهار طرفه
- نیاز به تعمیر در دفعات بالا
- ابعاد کوچک
- برخورداری از قطر و جریان کوچک
- مقاومت کم در برابر شوک های ولتاژی
- استفاده از کنترل حلقه باز
- نصب به صورت افقی به واسطه ساختار آب بندی محصول
- طول عمر کوتاه
- نیاز به تمیز کردن رسانه در فواصل کوتاه
- دارای خروجی دیجیتال پی ال سی
- استفاده از انرژی زیاد و اتلاف آن
- اتلاف مواد و رسانه در هنگام خروج از دریچه
موارد مهم در ساختار شیر موتوری
- مصرف برق بالا
- برخورداری از ساختار چهار چرخش، چند دور و خطی
- نیاز به تعمیر در فواصل زمانی زیاد
- ابعادی بزرگتر از شیر برقی
- بهره مندی از قطر و جریان بزرگ
- مقاومت منحصر به فرد در برابر شوک های ولتاژی
- استفاده از کنترل حلقه بسته
- قابلیت نصب در جهات مختلف
- طول عمر بالا
- عدم نیاز به تمیز کردن رسانه
- دارای خروجی آنالوگ پی ای سی
- بهره وری انرژی فوق العاده و کاهش اتلاف گرما
- کنترل دقیق بر رسانه خروجی از دریچه
