آشنایی با استاندارد های ضد انفجار و zone های خطر
در واحد های صنعتی، به خصوص مکان هایی که در آن ها مواد قابل اشتعال مانند گاز و بنزین و… وجود دارد تامین ایمنی دستگاه ها و کارکنان بسیار حائز اهمبت است.
سازمان IEC، فضا های خطرناک را بر حسب مقدار مواد قابل اشتعال و زمان تداوم آن ها در محیط به سه بخش zone های خطر تقسیم کرده است.
در این مقاله قصد داریم تا شما را با استاندارد های ضد انفجار و zone های خطر آشنا کنیم.
جهت مطالعه ادامه مطالب ذیل با ما همراه باشید.
شرکت تامین تجهیزات ضد انفجار در تهران
احتراق ناخواسته از زمان های گذشته تا کنون با بشر همراه بوده است. تخلیه های جوی و رعد و برق باعث تحریک آتش سوزی مدت ها قبل از خلق انسان بر روی زمین می شد.
در سال ۱۷۵۳ اولین هادی رعد و برق اختراع شد. در واقع شروعی برای تولید تجهیزات ضد انفجار بود که در نتیجه آن خطرات الکترواستاتیک کاهش پیدا کردند. شرکت ایمن کنترلز با بیش از ۱۰ سال فعالیت در زمینه تامین تجهیزات ضد انفجار همواره سعی بر ارائه بهترین محصولات ایمن را داشته و این رسالت همچنان ادامه دارد.
روشنایی در معدن همچنین برای سال های متمادی خطر بالاتری برای شعله ور شدن آتش محسوب می شود. زیرا هوای معدن مخلوطی از متان است که قادر به ایجاد انفجار هایی سهمگین می باشد. در سال ۱۸۱۵ سرهمفری دیوی اولین چراغ ایمنی معدن را که یک وسیله غیر الکتریکی برای استخراج معدن است، معرفی کرد.
در قرن نوزدهم، تجهیزات الکتریکی به صنایع گوناگون ورود پیدا کرد. بلافاصله پس از آن، وجود گاز متان و گرد و غبار حاصل از استخراج زغال سنگ سخت باعث توسعه اصول محافظت از انفجار الکتریکی شد.
پس از تجربیات تلخ، وقوع انفجار های فیبر نوری بسیار کاهش یافت. از تجهیزات الکتریکی کاملاً نظارت شده با استاندارد های ایمنی بسیار بالا استفاده شد.
خوشبختانه امروز، تعداد حوادث ناشی از منابع احتراق الکتریکی کاهش یافته است.
استاندارد های تجهیزات ضد انفجار EX ،ATEX و NEC و محیط های زون خطر
یکی از مهم ترین مسائل قابل توجه در واحد های صنعتی و به خصوص مکان هایی که در آن ها مواد قابل اشتعال مانند بنزین، گاز طبیعی، گازوئیل و … وجود دارد، تأمین تجهیزات ایمنی این اماکن است. به طور کلی برای ایجاد آتش، نیاز به سه عنصر اصلی هوا، ماده سوختنی و گرما می باشد. در صورتی که این سه عنصر با هم ترکیب شوند، موجب ایجاد آتش و یا انفجار در آن ناحیه می شوند.
استفاده از تجهیزات و ابزار های غیر ایمن در محیط های صنعتی می تواند سبب ایجاد آتش و صدمات جبران ناپذیر جسمی و مالی شود. جایگاه های سوخت مانند پمپ بنزین ها و جایگاه گازوئیل و CNG به علت آن که با مواد اشتعال پذیر سروکار دارند، از جمله اماکنی هستند که رعایت مسائل ایمنی جهت پیشگیری از بروز آتش در آن ها بسیار ضروری است.
تجهیزات ضد انفجار | استاندارد های ضد انفجار و zone های خطر
به منظور جلوگیری از حوادث احتمالی، لازم است تا تجهیزات و لوازمی که در مناطق مستعد انفجار نصب می شوند، دارای یک سری قابلیت ها و استاندارد های ایمنی باشند.
طراحی، تولید، نصب و بهره برداری از این تجهیزات باید به گونه ای باشد که محافظت لازم در برابر مواردی چون شوک الکتریکی، افزایش حرارت، اتصال کوتاه الکتریکی، جرقه و … را داشته باشند. به این گونه تجهیزات اصطلاحاً تجهیزات ضد انفجار (Explosion Proof) گفته می شود و با نماد EX مشخص می گردند.
انفجار، اشتعال و عوامل ایجاد آن ها
اشتعال در حقیقت واکنش اکسیداسیون یا ترکیب مواد با اکسیژن است که با آزاد کردن انرژی به صورت نور و گرما همراه است و دارای شعله قابل رویت می باشد. چنان چه سرعت فرآیند اشتعال بالا باشد و طی آن مواد جامد، مایع و گازی تشکیل دهنده سوخت، در کسری از ثانیه از هم پاشیده شده و تبدیل به مواد گازی شوند، به این فرآیند انفجار می گویند.
محیط قابل انفجار اصطلاحاً محیطی است که در آن مواد قابل انفجار و اکسیژن وجود داشته باشد.
تنها با ایجاد عامل محرک سوم در مثلث آتش به صورت مقداری گرما، احتمال وقوع انفجار بالا می رود.
انواع عواملی که می توانند سبب ایجاد انفجار در محیط های قابل انفجار شوند عبارتند از:
- عوامل خطای انسانی مانند انداختن ته سیگار و یا هرگونه آتش دیگر در محیط قابل انفجار
- حرارت بالای برخی تجهیزات که در اثر انتقال حرارت با جریان های گرم ایجاد شده و سبب ایجاد سطوح داغ و تأمین گرمای لازم برای انفجار می شوند.
- جرقه های مکانیکی ناشی از عواملی چون اصطکاک، سایش و ضربه توسط دستگاه هایی مانند سنگ فرز
- امواج و تشعشعات مانند امواج الکترو مغناطیس، امواج مادون قرمز و امواج فراصوت
انواع زون های خطر | استاندارد های ضد انفجار و zone های خطر
ZONE
منطقه یا فضایی که مخلوط گاز و هوای قابل اشتعال در آن دائما برای مدت طولانی وجود دارد.
به طور کلی فضایی که در آن همیشه و یا برای مدت طولانی گاز به مدار قابل اشتعال وجود داشته باشد.
بر اساس تجربیات صنعتی مدت طولانی زمان بیش از یک ساعت، هزار ساعت در سال تعیین می شود.
ZONE 1
منطقه یا فضایی که مخلوط گاز و هوا به مقدار قابل اشتعال در شرایط عادی بهره برداری به طور متناوب در آن وجود دارد. این منطقه نیز طبق استاندارد های امریکایی در محدوده DIVISION 1 قرار می گیرد.
همچنین فضایی است که در آن گاز به مقدار قابل اشتعال در شرایط عادی به طور متناوب وجود داشته باشد.
Zone 21
منطقه انفجاری ای که در آن یک فضای غبار قابل انفجار به شکل ابر غبار موجود در هوا، به احتمال زیاد در کار عادی، گاه به گاه رخ می دهد.
سخن پایانی
یکی از مهم ترین مسائل در واحد های صنعتی و به خصوص مکان هایی که در آن ها مواد قابل اشتعال مانند بنزین، گاز طبیعی، گازوئیل و … وجود دارد، تأمین ایمنی این اماکن است. به طور کلی برای ایجاد آتش، نیاز به سه عنصر اصلی هوا، مادە سوختنی و گرما می باشد. در صورتی که این سه عنصر باهم ترکیب شوند، موجب ایجاد آتش و یا انفجار در آن ناحیه می شوند.
شرکت ایمن کنترلز با ارائه بهترین متریال و بروزترین برند ها متناسب با بودجه شما آماده ارائه خدمات می باشد.
شما سروران گرامی می توانید جهت دریافت مشاوره رایگان و استعلام از هزینه تامین تجهیزات ضد انفجار با مشاوران ما در ارتباط باشید.
از همراهی همیشگی شما سروران گرامی سپاس گزاریم
تحریریه ایمن کنترلز
راه های ارتباطی
آدرس دفتر مرکزی : تهران – سهروردی – خیابان بهار شیرازی – رو به روی اداره پست – مجتمع امین – طبقه ۷ – واحد ۲۷
